خیام

امروز روز خیام بود. من واقعا خیام را تحسین می کنم و ارادت زیادی بهش دارم. تازه شاعر محبوب من هم هست. اینم گوشه ای از زندگی و تالیفاتش: 

غیاث الدین ابو الفتح عمر بن ابراهیم خیام نیشابوری، شاعر، فیلسوف، ریاضیدان و منجم شهیر ایرانی در ۱۸ می سال ۱۰۴۸ میلادی در شهر نیشابور متولد شد و بواسطه اینکه پدرش خیمه دوز بود به وی لقب خیام دادند. وی در دوران کودکی و نوجوانی نزد اساتیدی چون مولوی قاضی محمد، خواجه ابوالحسن انباری، امام موفق نیشابوری و شیخ محمد منصوری در نیشابور و بلخ به تحصیل علم و دانش پرداخت. بسیاری از اندیشه های علمی خیام تحت تاثیر افکار ابوعلی سینا و ابوریحان بیرونی می باشد. حافظ هم بسیار تحت تاثیر اندیشه های وی قرار داشته و شباهت های معنایی بسیاری میان مفاهیم دیوان حافظ و رباعیات وی وجود دارد. صادق هدایت هم بسیار دلبسته خیام بود. وی در رشته های فلسفه، ریاضیات و نجوم از سرآمدان روزگار خود بود که ارزش و اعتبار نظریات و آثار وی امروزه نیز پابرجا و در خور اعتبار است. همچنین خیام در پزشکی هم تبحر داشت به گونه ای که روایت شده است که او توانسته سلطان سنجر را که در کودکی گرفتار مرض آبله شده بود را شفا دهد. در زمان زندگی وی وقایع مهمی همچون جنگهای صلیبی، سقوط دولت آل بویه و شکوفایی حکومت سلجوقیان رخ داده است. از مشاهیر همعصر وی می توان به امام محمد غزالی، خواجه نظام الملک و حسن صباح اشاره نمود که افسانه هایی نیز در رابطه با ارتباط وی با خواجه نظام الملک و حسن صباح بیان شده است. خیام سفرهایی به بلخ، ری، مکه و اصفهان داشته و مدت 18 سال در اصفهان زندگی کرده است. وی در ۴ دسامبر سال ۱۱۳۱ میلادی در شهر نیشابور دیده از جهان فرو بست.

تالیفات

آثار خیام در زمینه های گوناگون عبارتند از:

1-      میزان الحکمت در باره فیزیک که راه ‌حل جبری مسالهٔ تعیین مقادیر طلا و نقره را در آلیاژ معینی به وسیلهٔ وزنهای مخصوص بدست می‌دهد

2-      لوازم الامکنت در باره هواشناسی

3-      نوروزنامه  درباره رسوم و اعیاد ایرانی بویژه تاریخ و آداب و سنن ایرانیان در نوروز، از این کتاب دو نسخه خطی باقی مانده‌است. یکی نسخهٔ لندن و دیگری نسخه برلن

4-      رساله ای در جبر و مقابله که با تلاش دانش پژوهان اروپایی در سال ۱۷۴۲ در یکی از کتابخانه لیدن در هلند یافته شد. این کتاب در۱۸۱۵ توسط تنی چند از دانشمندان فرانسوی ترجمه و منشر شد

5-      رسالة فی البراهین علی مسائل الجبر و المقابله به زبان عربی، در بارهٔ معادلات درجهٔ سوم.

6-      رسالة فی شرح مااشکل من مصادرات کتاب اقلیدس در مورد خطوط موازی و نظریهٔ نسبت‌ها

7-      قسطاس المستقیم

8-      رسالهٔ مسائل الحساب، این اثر باقی نمانده‌است.

9-      القول علی اجناس التی بالاربعاء، اثری دربارهٔ موسیقی.

10-   رساله کون و تکلیف به عربی درباره حکمت خالق در خلق عالم و حکمت تکلیف که خیام آن را در پاسخ پرسش امام ابونصر محمدبن ابراهیم نسوی در سال ۴۷۳ نوشته‌است و او یکی از شاگردان پورسینا بوده و در مجموعه جامع البدایع باهتمام سید محی الدین صبری بسال ۱۲۳۰ و کتاب خیام در هند به اهتمام سلیمان ندوی سال ۱۹۳۳ میلادی چاپ شده‌است.

11-   رساله روضة‌القلوب در کلیات وجود

12-   رساله ضیاء العلی

13-   رساله‌ای در صورت و تضاد

14-   ترجمه خطبه ابن سینا

15-   رساله‌ای در صحت طرق هندسی برای استخراج جذر و کعب

16-   رساله مشکلات ایجاب

17-   رساله‌ای در طبیعیات

18-   رساله‌ای در بیان زیگ ملکشاهی

19-   رساله نظام الملک در بیان حکومت

20-   اشعار عربی خیام که در حدود ۱۹ رباعی آن بدست آمده‌است.

21-   رباعیات خیام به زبان فارسی که در حدود ۲۰۰ چارینه (رباعی) یا بیشتر از حکیم عمر خیام است و زائد بر آن مربوط به خیام نبوده بلکه به خیام نسبت داده شده.

22-   عیون الحکمه

23-   رساله معراجیه

24-   رساله در علم کلیات

25-   رساله در تحقیق معنی وجود